Bisphenol-A: hoe zit het nu?

Bisphenol A zat* in veel babyflessen en is schadelijk voor de gezondheid van degene aan het ander eind van de fles. Je baby inderdaad. Dat is schrikken, zulke statements! Hoe zit het nu? Is het echt zo. Loopt het zo'n vaart en belangrijker nog: wat doe je eraan?

Bisphenol A 

(BPA) wordt gebruikt bij het maken van polycarbonaat, een plastic wat voor veel dingen gebruikt wordt. Denk aan cd’s, maar dus ook babyflesjes*. Het voordeel van Polycarbonaat is dat het makkelijk te reinigen en nagenoeg onbreekbaar is. Niet voor niets wordt het gebruikt in flesjes. Maar, er kleeft ook een behoorlijk nadeel aan: Bisphenol A lekt makkelijk, in de melk, en is schadelijk voor de gezondheid. En dat is best een groot nadeel.

Wat er gebeurt

Het BPA laat makkelijk los en komt in de melk. Dat is iets waar iedereen het over eens is, ook de fabrikanten van het plastic. Alleen over het gevolg ervan zijn ze aan het kissebissen. De producenten beweren dat je grote hoeveelheden BPA moet binnenkrijgen, wil het schadelijk zijn. Wetenschappers stellen echter dat een kleine hoeveelheid al genoeg is om schade aan te richten. Dus wat het precies is? Feit is wel dat recent onderzoek in Wageningen heeft aangetoond dat de placentagroei bij zwangere muizen danig achterbleef als mama muis werd blootgesteld aan kleine hoeveelheden BPA. Nu zijn baby's geen zwangere muizen, maar gezond is BPA in ieder geval niet. 

Wat kunnen de gevolgen zijn?

BPA kan schade aanrichten, volgens de wetenschappers. Schade als: gedragsstoornissen (hyperactiviteit, leerstoornissen), hormonale problemen, vervroegde puberteit, vruchtbaarheidsproblemen. Vooral bij jonge kinderen en baby’s zouden deze effecten op termijn het grootste zijn.

Wat wordt eraan gedaan?

De discussie over BPA is niet nieuw. Maar zolang er geen ‘harde’ lange termijn bewijzen en gevolgen zijn, gebeurt er (nog) niet veel. In Canada zijn de BPA-flessen inmiddels verboden. In Amerika wordt er heel veel gepraat en geroepen, maar er is nog geen beslissing genomen. Wel zie je daar juist dat consumenten heel bewust om de BPA-vrije fles vragen en dat de flessen met BPA langzaam van de schappen verdwijnen. In Europa blijft De European Food Safety Authority (EFSA) voorlopig bij het (oude) standpunt dat het allemaal niet zo’n vaart loopt.  Maar...de Voedsel en Ware Autoriteit gaat wel opnieuw de schadelijkheid van BPA bekijken. Dat dan weer wel. 

Update voorjaar 2011: Vanaf juni 2011 is het verboden voor fabrikanten om bpa in producten te verwerken die bestemd zijn voor jonge baby's. Dat betekent dat de flesjes in ieder geval 'ok' zijn (mist je een nieuw flesje koopt). Hiermee is de storm nog niet gaan liggen, want wat dacht je van plastic peuterbordjes, schoolbekers en meer?

*Update najaar 2020: Omdat baby’s en jonge kinderen gevoeliger zijn is BPA sinds 2011 verboden te gebruiken in babyflessen. In 2018 komen daar drinkbekers en verpakkingen van voedsel bestemd voor baby’s en peuters tot 3 jaar bij.
(bron: https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/bpa-bisfenol-a-.aspx)

Goed om te weten

Voordat je je schuldig gaat voelen omdat je die normale fles al hebt gebruikt, voordat je in paniek raakt van alle BPA paniek..bedenk:

• Bisphenol-A is vooral schadelijk in grotere hoeveelheden (maar wat veel is, dat is niet duidelijk). Kleine hoeveelheden kan je lichaam afbreken. Het beperken van de inname is altijd goed. Nu je weet van BPA, beperk het gebruik van producten met BPA. 
• Bisphenol-A komt vrij bij verhitting & dan ook meerdere malen per dag. Bij flesjes (die je meerdere keren per dag verhit) is het dus heel erg zinvol om voor een BPA-vrij flesje te kiezen. Is een ander product niet BPA-vrij verkrijgbaar of heb je deze al gebruikt en voel je je er vervelend bij? Bedenk dat het een keer per dag gebruiken niet zo'n ramp is, het BPA pas vrij komt bij warmte en dat een onbeschadigd product minder BPA afgeeft dan een product met bijvoorbeeld krasjes. 

Wat kun je eraan doen?

Je kunt het ook allemaal ook omdraaien: waar rook is, is vuur. Better safe than sorry. Zeker als het om zuigelingen gaat. Wat doe je eraan? Heel simpel: kies bij babyproducten voor een product dat vrij is van Bisphenol-A. Weliswaar een beetje geler en een beetje duurder, maar dat is het meer dan waard!

Welke zuigflessen zijn vrij van Bisphenol-A?

Wegens de nieuwe regelgeving zijn fabrikanten voortaan verplicht gebruiksartikelen voor jonge baby's vrij van BPA te maken. Voortaan behoren de flesjes dus vrij van BPA te zijn!

De verschillende merken gebruiken diverse andere materialen om bpa-vrij te zijn. Redelijk nieuw is polyethersulfon (PES), een helder, hard en meer duurzaam materiaal dan het veel gebruikte polypropyleen. De meeste flesjes zijn van PES gemaakt, je herkent ze omdat ze niet 'geel' zijn maar gewoon doorzichtig. De gelige flesjes zijn gemaakt van polypropyleen. 

Alle artikelen die gemaakt zijn van polycarbonaat bevatten dus BPA. 

Je herkent de ware aard van de flesjes aan een driehoekje, onderop de fles. Staat daar een ‘5’ in, dan is het flesje gemaakt van polypropyleen (BPA-Vrij dus). Staat er een ‘7’ of ‘PC’ dan is het gemaakt van polycarbonaat.

Wat je dus zoekt, als je geen BPA in de fles wilt is polypropylene, polyethersulfon (PeS), polypopyleen, polyamide of natuurlijk gewoon glas.

Hoe zit het met melamine?

Melamine is een chemische samenstelling die onder meer wordt gebruikt bij het maken van kunstoffen (plastic). Je komt het veel tegen in keukengerei, babybestekjes en bordjes. Net als bij het 'bpa-verhaal' geldt bij melamine dat als je het verwarmt, de stoffen vrij kunnen komen. Nu zul je niet snel een melaminebord in de magnetron stoppen (smelt), maar een bordje wordt ook warm als je er warm eten op doet. De FDA, de Amerikaanse voedselautoriteit, acht melamine veilig mits 'koel' gebruikt. Dat is ook precies het advies dat wij je geven: melamine kan prima en is ook best praktisch bij een zwaartekrachttestende dreumes of peuter. Maar gebruik het voor de boterham, rauwkost, rijstwafel en andere koude gerechten. Geef je kleintje voor de warme hap een ouderwets keramieken of houten schaaltje/bordje en gebruik gewoon rvs-bestek of een bestekje van een ander materiaal dan melamine (wel peutergeschikt uiteraard). Gooi niet meteen al je keukengerei in de prullenbak, maar gebruik een dosis gezond verstand. En laten we niet vergeten: het zijn niet alleen de bordjes, bestekjes en babyflesjes. Hoe je het eten bereidt is minstens zo belangrijk. Gebruik houten roerspatels, pannen zonder anti-aanbaklaag en het liefste gebruik je de magnetron zo min mogelijk. Het is immers een beeje zinloos om melamine en bpa te bannen bij het eetgerei, als je de chemische stoffen tijdens het bereiden al toevoegt.

Ons advies

Bpa kun je prima vermijden, zeker uit babyartikelen. Houd een scherp oog op de gebruikte materialen, gebruik het liefste ouderwetse degelijkheid als hout, glas en keramiek. Melamine kan, maar dan voor koude gerechten. Let ook op je keukenmaterialen om helemaal 'oke' bezig te zijn.